HISTORIA - REKONSTRUKCJE - ODTWÓRSTWO HISTORYCZNE - HISTORIA OŻYWIONA 1792-1831

środa, 7 lipca 2010

Sok suchy, czyli podróżny


Poniższy przepis na suchy sok pochodzi z książki wydanej w 1838 roku, jednak tego typu przepisy znane były już w XVIII wieku, jak np. przepis na bulion podróżny w tabliczkach z 1793 roku (http://www.kliowkuchni.muzhp.pl/index.php?id=3&content=&aid=31), który był idealny do przechowywania nawet przez długi czas w warunkach polowych, ale ze względu na bogactwo potrzebnych składników do sporządzenia go, mogli pozwolić sobie na niego tylko oficerowie. Przepisy na suchy bulion pojawiają się w książkach kucharskich również w XIX wieku (np.: „Książka kucharska powszechna”, Lwów 1827; „Gospodyni litewska”, Wilno 1856).


Sok, na który poniżej przedstawiam przepis, zrobiłam z cukru trzcinowego i soku wyciśniętego z cytryny. Poprzez lekką zmianę proporcji uzyskałam zbitą konsystencję, dzięki której sok nie wysypywał się z naczynia i mógł być przewożony jedynie przykryty kawałkiem bawełny.


„64. Sok suchy czyli podróżny z berberysu albo z porzeczek.


Utłucz miałko kilka funtów cukru, wsyp na biały wielki półmisek, wyciśnij, przez serwetę z jagod berberysowych albo porzeczek potartych pierwej, kwaterkę soku i lej łyżeczką na cukier, mieszając go drugą łyżeczką z sokiem, gdyby się razem połączyły; nie rozcieraj jednak cukru, ale zlekka go przewracaj. Jeżeli cukier będzie białawy i suchy, dodaj więcej soku. Sok na to użyty, powinien bydź bez wody i w miarę na cukier wlany; cukier bowiem roztopiwszy się nie prędko stwardnieje. Cukier sokiem napojony, można na dwa rozsypać półmiski, a jak będzie już suchy, zsyp go do słojów, zawiąż pęcherzem, i w zimnem utrzymuj miejscu. Biorąc do użycia, zagrzej szklankę wody, ostudź, wsyp do niej stołową łyżkę suchego cukru berberysowego lub porzeczkowego, niech się rozpuści i używaj za napoj. Napoj ten jest przyjemny i łatwo się utrzymuje, tak w domu, jako i w drodze, gdzie płynnego soku wozić z sobą niepodobna; dla ciepła bowiem burzy się i psuje, a gdzie się obok tego często przytrafia trudność ugaszenia pragnienia szczególniej latem. Z innych jagod soku tego robić nie można, gdyż nie mają w sobie tyle ostrego kwasu ile berberysowe, albo porzeczkowe. Dobry jest też sok z cytryn, tym robiony sposobem.”


Spiżarnia wiejska obywatelska, czyli Praktyczne przepisy porządnego i należytego, tak utrzymania, jako i urządzenia spiżarni, - pewnych i łatwych sposobów konserwowania wszelkich artykułów żywności, do użytku i wygody człowieka służących, tudzież, dokładne sposoby robienia wszelkich gatunków pekieflejszów, wędlin, salcessonów, octu, marynaty, marmulady, konfitur, jako też rozmaitych naliwek, wódek, likierów, farbowania cukrów i rzeczy innych, zupełność spiżarni stanowiących. Przez J. Dackiewicza, Wilno 1838, s. 66-67.


* Zgodnie z miarami nowopolskimi – 1 funt to 0,405504 kg, a kwaterka to 0,25 l.